Jeugdhulp Friesland biedt hoogspecialistische zorg
Odette Brand, directeur behandelzaken bij Jeugdhulp Friesland, wil wat rechtzetten. Veel klinisch psychologen, GZ-psychologen en andere professionals die opgeleid zijn binnen de GGZ, verwarren Jeugdhulp Friesland nog steeds met Bureau Jeugdzorg. Ze denken dat er alleen maar ‘gezinsbegeleiders’ werken, dat het vooral om opvoedhulp gaat. ‘We bieden hoogspecialistische zorg en een breed pallet aan behandelingen. We leiden als enige jeugdhulporganisatie in Nederland zelfs klinisch psychologen op.’
Bij Jeugdhulp Friesland werken meer dan 500 medewerkers. Onder hen klinisch psychologen, gz-psychologen, orthopedagogen, kinderartsen, vak- en speltherapeuten, verpleegkundig specialist, psychiater, noem maar op. Ook leidt Jeugdhulp Friesland klinisch psychologen en gz-psychologen op. Ze werken in heel Friesland, op diverse locaties. Veel bij gezinnen thuis, maar ook in pleeggezinnen, begeleid-wonenprojecten en – als het voor het kind écht niet anders kan – in behandelcentrum Woodbrookers. Jongeren tussen 12 en 18 jaar met gedrags- en psychiatrische problemen werken hier in een veilige omgeving aan hun ontwikkeling. De behandeling kan vrijwillig en gedwongen zijn.
Jan Rap en zijn maat
‘Onze oorsprong ligt inderdaad bij Bureau Jeugdzorg’, vertelt Odette. ‘Veel mensen denken dat we nog steeds hetzelfde werk doen. Het beeld bestaat dat de GGZ de ‘zielige kinderen’ behandelt, de kinderen dus met ‘echte’ psychiatrische stoornissen, en dat wij opvoedondersteuning bieden en de gedragsstoornissen aanpakken. Dat bij ons de boefjes terechtkomen. De jongeren die stelen uit de supermarkt of je voordeur slopen. Jan Rap en zijn maat. Maar deze kinderen – en soms ook hun ouders – hebben vaak ook een psychiatrische aandoening, bijvoorbeeld autisme of een trauma. Gedrag en psyche zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.’
Geïntegreerde behandelprogramma’s
Deze kinderen en gezinnen kunnen door de ernst van de gedragsproblemen vaak niet terecht in de reguliere GGZ. Odette: ‘Wachten op een behandeling binnen de GGZ duurt vaak langer dan de behandeling die we zelf willen geven. En zonder aanpak van de psychische problemen veranderen de gedrags- en opvoedproblemen meestal niet.
Steeds maar wachten en steeds een andere behandelaar kun je een kind en een gezin niet aandoen. Daarom behandelen we zelf in geïntegreerde behandelprogramma’s als multi-systeemtherapie (MST) of in samengestelde programma’s als opvoedhulp met psychotherapie of een opname in behandelcentrum Woodbrookers. Hier geven we psychotherapieën als schematherapie, EMDR en systeemtherapie. We zetten hiervoor onze hoogspecialistische expertise in. Ook werken we intensief samen met instanties waar het kind mee te maken heeft, bijvoorbeeld consultatiebureaus, scholen, politie en wijkteams.’
Vroeg en kort
De focus van Jeugdhulp Friesland ligt op ‘vroeg en kort’. Dat klinkt logisch maar is ingewikkelder dan het lijkt. Als een peuter ernstig overgewicht heeft, kun je een dieet voorschrijven. Dat dieet is kansloos als niet wordt meegenomen dat ook de vader ernstig overgewicht heeft en binnen het gezin ongezond gegeten wordt. En wat is daar dan weer de oorzaak van? Geldgebrek? Licht verstandelijke beperking? Verslaving? Daarbij: het kind kan daarnaast een vorm van autisme hebben. Of een andere aandoening. En niet onbelangrijk, een peuter die gewend is veel te eten en honger heeft, wil eten en zal dat proberen af te dwingen. Kunnen ouders dat aan? Het is belangrijk het probleem goed te analyseren.
Expertise delen
‘Diagnostiek bij kinderen is vaak complex’, zegt Odette. ‘Hoe herken je signalen? Is een kind schrikachtig? Agressief? Is het ‘te nabij’, een allemansvriend op zoek naar geborgenheid? Let het kind in de klas niet op omdat het zich terugtrekt of omdat er een aangeboren leerprobleem speelt? Belangrijk is dat wij onze kennis en expertise delen met onze ketenpartners. Onlangs gaf ik een presentatie op een school. Ineens herkenden de docenten de signalen. O wacht, zulke kinderen hebben wij in de klas, zeiden ze. Dus wij leiden niet alleen onze eigen mensen op, maar dragen ook onze kennis over aan consultatiebureaus, scholen en andere maatschappelijke organisaties. Onze medewerkers gaan veelvuldig de boer op.’
Zorg het liefst thuis
Jeugdhulp Friesland geeft de zorg aan het kind het liefst thuis. De laatste jaren is daar veel expertise in opgebouwd. Sommige medewerkers rijden de hele dag de provincie door om mensen thuis te behandelen of opvoedondersteuning te geven. Ook is in 2 jaar tijd het aantal klinische behandelplaatsen in Behandelcentrum Woodbrookers teruggebracht van 64 naar 36. Odette: ‘Neem een kind dat thuis mishandeld wordt. Dat is vaak opvoedingsonmacht. Soms moet zo’n kind vanwege de veiligheid tijdelijk uit huis. Maar het is soms verbazingwekkend hoe snel die veiligheid hersteld kan zijn als je in dat gezin de juiste zorg biedt.’
Echtheid in contact
Belangrijk daarbij is ‘vakkennis’ en ‘echtheid in contact’. ‘Wij stimuleren onze mensen om zich als een ‘écht persoon’ te laten zien. Dat ze eigen ervaringen en liefhebberijen inzetten waar dat nuttig is. Bijvoorbeeld: aangeven dat je iemand begrijpt omdat je zelf ook een puberzoon hebt. Met kinderen gaan voetballen omdat je zelf van voetbal houdt. En als er geen klik is? Dan zoeken we een andere behandelaar.’
Uitdagende baan
Odette Brand verhuisde van Amsterdam naar Friesland. ‘In Amsterdam kende de bakker me na 6 jaar nog niet, in Beetsterzwaag binnen een week. Ik ben een natuurmens, ik woon hier heerlijk. En je krijgt hier veel huis voor je geld. Een klinisch psycholoog of GZ-psycholoog kan hier in een mooie omgeving een uitdagende baan vinden.’
Dit interview is op verzoek van Van Der Hoef & Partners / D!scura uitgewerkt door Ben Tekstschrijver, tekstschrijver gespecialiseerd in de zorg.
