Donder toch op, met je 'leefstijl'

‘Morbide obesitas is een vorm van kindermishandeling’, zegt de Amsterdamse wethouder Zorg en Welzijn Eric van der Burg in dagblad Trouw. De GGD in de hoofdstad gaat daarom alle kinderen met obesitas langdurig en intensief begeleiden, zodat ze hun leefstijl veranderen.

Amsterdam telt ongeveer 2300 kinderen met morbide obesitas, en nog eens 7000 die ‘gewoon’ obees zijn. De komende drie jaar krijgen ze allemaal een jeugdverpleegkundige langs die hen met een ‘plan op maat’ komt helpen afvallen. Goed idee? Mwah.

Vioolles & superfoods
Obesitas hangt samen met armoede: hoe lager het gezinsinkomen, hoe hoger het percentage kinderen met overgewicht. In de laagste inkomensklasse komt overgewicht bijna twee keer vaker voor dan in de hoogste. Ernstig overgewicht komt zelfs drie keer vaker voor. Wat denkt u, proppen deze mensen zich doelbewust ongegeneerd vol met alle fastfood die ze kunnen verstouwen, om vervolgens heel asociaal ons gezondheidsbudget ook nog eens leeg te vreten? Of kúnnen ze die verantwoordelijkheid misschien veel lastiger nemen dan hoogopgeleide mensen met hun bovengemiddelde inkomen en relatief zorgeloze leven? Een leven waarin genoeg tijd is om je druk te maken over de vraag of boerenkool een superfood is of een hype, waarin je kinderen op vioolles zitten (zóóó goed voor je brein, weten we inmiddels van Erik Scherder), waarin de belangrijkste vraag bij de avondmaaltijd is: waar gaan we in de mei- en de zomervakantie naartoe – kom jongens, googlen jullie die bestemming ‘ns effe op jullie iPads!

Onbespoten spruiten
Arme mensen zijn dagelijks bezig met overleven. Zoals de auteurs van het boek ‘Schaarste’ schrijven: ‘Ze jongleren met de huur, met leningen en rekeningen waarvan de betalingstermijn is verstreken, en ze tellen de dagen totdat hun salaris weer wordt betaald.’ Als ze al salaris hebben.
Wie in welvaart kan leven, is gemakkelijk gezond. Wie schaarste moet managen, heeft wel wat anders aan zijn hoofd dan onbespoten spruiten. Reken maar dat u, beste lezer, u ook niet druk maakt over het percentage foute en gezonde vetten op uw bord als er ontslag dreigt, huisuitzetting door huurachterstand, of een bezoek van de deurwaarder omdat u in wanhoop al die akelige enveloppen al maandenlang onder het matras schuift. Dan twijfelt u niet tussen de wilde, duurzaam gevangen sockeye zalm en de met ‘pole & line’ opgeviste tonijn, maar draait u nog eens een shaggie, want dat helpt even tegen de stress.

Moreel probleem
‘Obesitas is de cholera van deze tijd,’ zei voedingswetenschapper Jaap Seidell op de kop af een jaar geleden. Het is de sociale ongelijkheid die als eerste bepaalt of een kind overgewicht ontwikkelt of niet. Zoals vroeger cholera als een moreel probleem van de onderklasse werd gezien, gebeurt dat nu voor obesitas: die mensen leven toch zélf zo ongezond? Wat ‘die mensen’ nodig hebben, zijn dokters die begrijpen dat sommige medische problemen verdelingsvraagstukken zijn en daarom op het bordje van de politiek thuishoren. In plaats daarvan stuurt nu een politicus een jeugdverpleegkundige langs om een plan voor leefstijlverandering te maken. Op die manier medicaliseert én individualiseert hij sociaal-maatschappelijke ongelijkheid.
Donder toch op, met je ‘leefstijl’!

Malou van Hintum is wetenschapsjournalist, columnist en dagvoorzitter. Ze heeft speciale belangstelling voor het gebied tussen de oren, en is ook geïnteresseerd in de rest van het lichaam. Ze schreef elke maandagochtend een column voor The Post Online, had haar eigen rubriek Tussen De Oren in het magazine Zorg+Welzijn, en publiceerde onder meer in NRC Handelsblad, De Psycholoog, Psyche&Brein en MGv.

Haar boek ‘Doe eens normaal. Over zin en onzin van psychiatrische diagnoses’ was genomineerd voor de Psyche Mediaprijs 2013. Ze schreef met Jakop Rigter het studieboek ‘Ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdigen. Een inleiding’ en stelde met René Diekstra de ‘Opvoedingscanon’ samen.

Malou is op twitter te volgen via @malouvh.

Reacties